O θρύλος του χάρτινου γερανού
Στην Ιαπωνία η τέχνη του Origami συνδέεται με δώρα, ψυχαγωγία, μέχρι και με μαθηματικά στην εκπαίδευση. Ο χάρτινος γερανός, το πιο δημοφιλές σχέδιο origami, πιστεύεται ότι έχει θαυματουργές δυνάμεις.
Στην Ιαπωνία, ο γερανός είναι σύμβολο μακροζωίας και τύχης. Ίσως γι’ αυτό είναι μια από τις πιο δημοφιλείς δημιουργίες origami. Σύμφωνα με τη λαϊκή Ιαπωνική παράδοση, ο χάρτινος γερανός συμβολίζει πολλά περισσότερα από τη μαεστρία του να μετατρέπεις μία κόλλα χαρτί σε ένα εμβληματικό πουλί. Σύμφωνα με τον μύθο του Senbazuru, όποιος διπλώνει χίλιους χάρτινους γερανούς θα πραγματοποιηθεί μια ευχή του.
Σε ολόκληρη την Ιαπωνία, η ιστορία της δωδεκάχρονης Sadako Sasaki ίσως αποτελεί την καλύτερη αντιπροσώπευσή του θρύλου του Senbazuru. Υποφέροντας από δηλητηρίαση λόγω της ραδιενέργειας από την ατομική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα το 1945, η Σαντάκο αποφάσισε να διπλώσει χίλιους γερανούς με την ελπίδα να εκπληρωθεί η ευχή της και να γίνει καλά. Η ιστορία της είχε τεράστια απήχηση σε όλο το έθνος και οι χάρτινοι γερανοί μέχρι σήμερα συνεχίζουν να είναι σύμβολα ανάρρωσης και να στέλνουν μηνύματα ειρήνης και ελπίδας. Στη Χιροσίμα υπάρχει ακόμη και ένα κτίριο με το όνομα «χάρτινος γερανός».
Στη μνήμη της Sadako Sasaki και των χιλιάδων παιδιών που έπεσαν θύματα της ατομικής βομβιστικής επίθεσης στη Χιροσίμα, στις 5 Μαΐου του 1958 αποκαλύφθηκε το Μνημείο Ειρήνης της Χιροσίμα. Ο χάλκινος γερανός στο μνημείο, που αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς και πιο αναγνωρισμένες μορφές Origami, δωρίσθηκε από τον βραβευμένο Ιάπωνα με Νόμπελ Φυσικής, Hideki Yukawa.
Το origami θεωρείται μια πολύ παλιά μορφή τέχνης, αλλά η προέλευσή του είναι άγνωστη. Το Hiden Senbazuru Orikata (Μυστικό για το δίπλωμα χίλιων γερανών) είναι το πρώτο γνωστό βιβλίο για το origami και εκδόθηκε το 1797. «Αν αυτό είναι το παλαιότερο βιβλίο origami, το origami δεν είναι τόσο αρχαίο», επισημαίνει ο Aoyagi. Παράγοντες όπως η διαθεσιμότητα χαρτιού και ο ελεύθερος χρόνος είναι σημαντικά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν σκέφτεστε την ιστορία του origami: η τέχνη απαιτεί πόρους και ώρες, και φυσικά, έμπνευση.
Ο Toshi Aoyagi, ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Origami του Τορόντο, θεωρεί ότι ο χάρτινος γερανός είναι ένα από τα πιο τέλεια φτιαγμένα αντικείμενα. Αυτό συμβαίνει επειδή το κέντρο του γερανού – το σημάδι “x” στην πλάτη του πουλιού – είναι το κέντρο του χαρτιού. Αυτό γίνεται προφανές όταν ξεδιπλώνετε έναν γερανό: το σχέδιο τσάκισης εκτείνεται από τη μέση, σχεδόν σαν νιφάδα χιονιού. «Είναι τόσο ισχυρό να έχεις τέτοιου είδους ισορροπία στο σχεδιασμό», λέει, «η ποσότητα χαρτιού που χρησιμοποιείται, προς τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις, είναι εντελώς ίση». Είναι αυτή η ισορροπία που επιτρέπει στον γερανό να κρεμαστεί από τη μέση, χρησιμοποιώντας μια μόνο κλωστή.
Στην πραγματικότητα, ο φαινομενικά απλός γερανός είναι ένα τεχνικό θαύμα, γεγονός που τον καθιστά επίσης ένα αποτελεσματικό εργαλείο διδασκαλίας. H καλλιτέχνης και δασκάλα, Kuniko Yamamoto λέει ότι μέσω του origami, «οι μαθητές μαθαίνουν μαθηματικά, κλάσματα, βασική γεωμετρία και το σύστημα αριθμών». Προσθέτει ότι η χειροτεχνία μπορεί επίσης να ενισχύσει τις γλωσσικές δεξιότητες, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν πώς να επικοινωνούν σωστά κάθε βήμα. «Ακόμα ψάχνω για καλύτερους τρόπους για να συνδέσω το origami με το σχολικό πρόγραμμα για δημιουργική μάθηση—είναι μια υπέροχη διαδικασία».
Το μνημείο της ειρήνης στη Χιροσίμα παραμένει καλυμμένο με φωτεινούς γερανούς από χαρτί μέχρι και σήμερα, ενώ γερανοί εξακολουθούν να διπλώνονται για να ενθαρρύνουν την ανάρρωση από την ασθένεια, και έτσι ο μύθος συνεχίζεται.
