Fiat Uno Turbo i.e.: Επέτειος 40 ετών
Ένα σπορ αυτοκίνητο μεταμφιεσμένο σε hatchback: το 1985 το Uno Turbo i.e. έφερε τον turbo κινητήρα στην κατηγορία B, αντιμετωπίζοντας τον έντονο ανταγωνισμό με την εξελιγμένη τεχνολογία του, τις συναρπαστικές επιδόσεις και το αντισυμβατικό στυλ του.
Η πρώτη σειρά (1985-1989) διέθετε έναν κινητήρα 1.3 με 105 ίππους, ηλεκτρονικό ψεκασμό καυσίμου Bosch, ηλεκτρονική ανάφλεξη Magneti Marelli και μόλις 845 κιλά βάρος, εγγυώμενη μια αυθεντική σπορ εμπειρία, φτάνοντας σε τελική ταχύτητα 200 χλμ/ώρα και επιταχύνοντας από 0 στα 100 σε 8,3 δευτερόλεπτα.
Η δεύτερη σειρά (1989-1994) ξεχώρισε με αυξημένο κυβισμό στα 1.372 κ.εκ., νέο στρόβιλο Garett T2, αύξηση στους 116 ίππους και επιτάχυνση από 0 στα 100 σε 7,7 δευτερόλεπτα. Επιπλέον, διέθετε πιο διακριτική εμφάνιση και βελτιωμένο εσωτερικό, τιμόνι Momo, εργονομικά καθίσματα, ηλιοροφή και κεντρικό κλείδωμα με τηλεχειρισμό.
Παράχθηκε μέχρι το 1994 σε 50.000 “κομμάτια” και μερικές σπάνιες, ειδικές εκδόσεις. Το Uno Turbo i.e. είναι ένα από τα πιο περιζήτητα ιταλικά youngtimers.
Ένα προσιτό αυτοκίνητο των ονείρων, αυτό το σύμβολο της δεκαετίας του 1980 δοκιμάστηκε από τον Michele Alboreto στην πίστα Jacarepaguá στη Βραζιλία.
Πριν από σαράντα χρόνια, η FIAT παρουσίασε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και αντισυμβατικά αυτοκίνητα που βγήκαν ποτέ από τη γραμμή παραγωγής του Mirafiori: το Uno Turbo i.e. Ήταν η εποχή των μικρών “pocket rockets”, μια εποχή που οι νέοι και οι λάτρεις των αυτοκινήτων ζητούσαν οχήματα που θα μπορούσαν να προσφέρουν επιδόσεις σπορ αυτοκινήτου σε αμάξωμα hatchback. Η απάντηση της FIAT σε μια τάση που είχε ήδη καθιερωθεί στη Γαλλία και τη Γερμανία, το Uno Turbo i.e. έκανε μια κομψή είσοδο σε μια ελίτ κατηγορία που κυριαρχούνταν από αξιοσέβαστους ανταγωνιστές με τον μοναδικό συνδυασμό προηγμένης τεχνολογίας, συναρπαστικών επιδόσεων και ξεχωριστού στυλ.
Ο Roberto Giolito, Επικεφαλής του Stellantis Heritage, δήλωσε: “Το Uno Turbo i.e. ήταν πολύ περισσότερο από ένα μικρό σπορ αυτοκίνητο. Ήταν ένα όνειρο εφικτό και ένα σύμβολο ελευθερίας για μια ολόκληρη γενιά της οποίας η καρδιά χτυπούσε στο ρυθμό του turbo. Είχε αποφασιστικότητα, χαρακτήρα και έναν αξέχαστο ήχο που μπορούσε να στρέψει όλα τα βλέμματα. Ήταν ένα αυτοκίνητο που απευθυνόταν στους νέους, αλλά το έκανε με μια ώριμη γλώσσα που αποτελούνταν από τεχνολογία και καινοτομία. Μέχρι σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, το θυμούνται με αγάπη όσοι το οδήγησαν. Μερικά αυτοκίνητα δεν γερνούν ποτέ, αλλά γίνονται σύμβολα μιας εποχής ή μιας γενιάς που εξακολουθεί να πιστεύει στα όνειρα.”
Παρουσιάστηκε επίσημα την άνοιξη του 1985, όταν το διετές Uno είχε ήδη πουλήσει περισσότερα από 1 εκατομμύριο μονάδες. Το Turbo i.e. ήταν το προϊόν μιας απλής αλλά αποτελεσματικής συνταγής: ένας κινητήρας 1301 κ.εκ. με ηλεκτρονικό ψεκασμό καυσίμου Bosch, ηλεκτρονική ανάφλεξη Magneti Marelli και έναν υδρόψυκτο υπερσυμπιεστή IHI VL2 και ψύκτη αέρα/αέρα. Αυτό έδωσε 105 ίππους, εντυπωσιακή ροπή 147 Nm στις 3.200 στροφές, τελική ταχύτητα 200 χλμ/ώρα και επιτάχυνση από 0 έως 100 χλμ/ώρα σε 8,3 δευτερόλεπτα, όλα αυτά σε ένα αμάξωμα που ζύγιζε μόλις 845 κιλά. Για να ολοκληρωθεί ο σπορ χαρακτήρας του, το πλαίσιο διέθετε αντιστρεπτική ράβδο και σύστημα πέδησης με εμπρός αεριζόμενα δισκόφρενα. Το κιβώτιο πέντε ταχυτήτων προερχόταν από το Ritmo 105 TC. Ο αναλογικός πίνακας οργάνων Veglia-Borletti ή—σαν έφτρα—ο πλήρως ψηφιακός πίνακας Nippon-Seiki ήταν μια γιορτή για τα μάτια: ταχύμετρο, στροφόμετρο και μετρητές για την πίεση, τη θερμοκρασία λαδιού, τη θερμοκρασία νερού, το καύσιμο και, φυσικά, το turbo. Αξιοσημείωτα, περιλάμβανε το καινοτόμο “check panel”, μια οθόνη που παρακολουθούσε την κατάσταση της πόρτας, των φώτων, της ψύξης και της λίπανσης—ένα ολοκαίνουργιο χαρακτηριστικό στην κατηγορία των συμπαγών αυτοκινήτων.
Το αμάξωμα διέθετε αναθεωρημένο εμπρός προφυλακτήρα με ενσωματωμένα φώτα ομίχλης και εισόδους για να κατευθύνουν τον αέρα στον ψύκτη και το λάδι, μίνι ποδιές και θόλους τροχών από το Uno SX, και μια πίσω πόρτα από fiberglass με αεροτομή. Οι ζάντες αλουμινίου 13″ με διαμαντέ κοπή διέθεταν ελαστικά χαμηλού προφίλ 175/60 και τάσια με το σκορπιό Abarth σε κόκκινο φόντο. Το εσωτερικό ήταν μια επίδειξη σπορ κομψότητας: μαύρο βελούδο διακοσμημένο με τις πέντε κόκκινες γραμμές του λογότυπου της Fiat, κόκκινα χαλάκια, μαύρες ζώνες ασφαλείας, τιμόνι τεσσάρων ακτίνων και κόκκινο ρολόι υγρών κρυστάλλων. Και για να ολοκληρωθεί το σύνολο, παρείχε έναν βαθύ ήχο χάρη στην οβάλ χρωμιωμένη απόληξη της εξάτμισης. Το 1985, ακόμη και ο Michele Alboreto, επίσημος οδηγός της Ferrari στη Formula 1 εκείνη την εποχή, θέλησε να δοκιμάσει το Uno Turbo. Μια ειδική παρουσίαση που οργανώθηκε γι’ αυτόν από τη FIAT στην πίστα Jacarepaguá στη Βραζιλία έκανε πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο. Στο τέλος της δοκιμής, ο Ιταλός πρωταθλητής δεν έκρυψε την έκπληξή του: “Είναι διασκεδαστικό, άμεσο και το turbo κάνει την καρδιά σου να χτυπά δυνατά. Με λίγους περισσότερους ίππους, θα ήταν τέλειο για την πίστα.” Τα εγκώμια από τον οδηγό του πιο διάσημου μονοθέσιου στον πλανήτη έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εδραίωση της φήμης του Uno Turbo.
Το 1986, η πρώτη ανανέωση εισήγαγε νέα χρώματα, νέα μάσκα, αντίστοιχους πλευρικούς καθρέπτες, λωρίδες “Turbo i.e.” στα πλευρά και το ντεμπούτο του πιο ορατού πράσινου ψηφιακού πίνακα οργάνων. Το restyling του 1987—μοντέλο έτους 1988—εισήγαγε το επαναστατικό (αλλά προβληματικό) σύστημα “Antiskid” σχεδιασμένο από την AP Lockheed, το οποίο ενεργούσε μόνο στους εμπρός τροχούς. Τρία χρόνια αργότερα, έκανε το ντεμπούτο της η πιο ώριμη και μοντέρνα δεύτερη σειρά. Ο κινητήρας διέθετε βελτιωμένο κυβισμό 1.372 κ.εκ., νέο στρόβιλο Garett T2, αύξηση στους 116 ίππους και επιτάχυνση από 0 στα 100 σε 7,7 δευτερόλεπτα. Εν τω μεταξύ, είχε πιο διακριτική εμφάνιση: προφυλακτήρες με κόκκινη λωρίδα, ενσωματωμένη αεροτομή, νέες ζάντες αλουμινίου τεσσάρων ακτίνων, πιο εργονομικό εσωτερικό, καθίσματα με μαύρα και γκρι τετράγωνα και δερμάτινο τιμόνι Momo. Υπήρχε επίσης μια έκδοση 112 ίππων με καταλύτη που παράχθηκε για να συμμορφώνεται με τον κανονισμό Euro 1, καθώς και η εξαιρετικά σπορ έκδοση Racing που διέθετε αντίστοιχες λεπτομέρειες, λογότυπο σε πλάγια γραφή και πλήθος προαιρετικών: ηλιοροφή, κλείδωμα με τηλεχειρισμό, πλυστικά προβολέων, ηλεκτρικά παράθυρα και μεταλλικό χρώμα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι και στις δύο σειρές, κάποια Uno Turbo i.e. μετατράπηκαν σε μοναδικά κομμάτια από ειδικούς που απέκτησαν απογυμνωμένα αμαξώματα απευθείας από τη FIAT. Κάθε αυτοκίνητο στη συνέχεια επανασχεδιαζόταν κατόπιν αιτήματος με προσαρμοσμένα χρώματα, λεπτομέρειες, ζάντες και εκλεκτά υλικά όπως δέρμα ή Alcantara. Επιπλέον, τους δόθηκαν χαρακτηριστικά, όπως ο κλιματισμός, που μπορούσαν να βρεθούν μόνο σε αυτοκίνητα ανώτερων κατηγοριών. Αυτές οι ειδικές εκδόσεις σχεδιάστηκαν από τους Scioneri, Giannini, Moretti και Hormann, των οποίων τα ονόματα συχνά αναγράφονταν στα έγγραφα ταξινόμησης του αυτοκινήτου. Το 1986, η Moretti παρουσίασε το Uno Turbo MX που ξεχώριζε με το ενιαίο χρώμα του, τις ζάντες αλουμινίου με ελαστικά χαμηλού προφίλ, τα εσωτερικά από Alcantara και το ταμπλό από ξύλο ρείκι με ψηφιακό πίνακα οργάνων.
Το Uno Turbo i.e. παράχθηκε μέχρι το 1994 (με κάποιες ταξινομήσεις να πραγματοποιούνται και το 1995), δίνοντας τη σκυτάλη στο Punto GT. Στην εποχή του, κέρδισε περισσότερους από 50.000 οδηγούς, εντυπωσιάζοντας τόσο για την εμπορική του επιτυχία όσο και για την ικανότητά του να κατακτήσει τη φαντασία μιας ολόκληρης γενιάς. Μέχρι σήμερα, ο βρυχηθμός ενός καλοδιατηρημένου Uno Turbo εξακολουθεί να τραβά την προσοχή σχεδόν οποιουδήποτε, είτε το γνωρίζει είτε όχι.
Άλλωστε, η επιτυχία του Uno Turbo ξεπέρασε κατά πολύ τις τεχνικές προδιαγραφές του. Έγινε σύμβολο για μια ολόκληρη γενιά που “πήγαινε στο μάξιμουμ και ήθελε μια ζωή επικίνδυνη”, όπως τραγούδησε ο Vasco Rossi. Με τα χρόνια, το επαναστατικό και αδάμαστο πνεύμα του το έχει καταστήσει ένα από τα πιο περιζήτητα youngtimers. Λίγα έχουν επιβιώσει, ειδικά στην αρχική τους διαμόρφωση, με τις τιμές να φτάνουν τα 20.000 ευρώ—όχι άσχημα για ένα αυτοκίνητο που κόστιζε 14.450.000 λιρέτες το 1985. Ωστόσο, πέρα από τα χρήματα, η κληρονομιά του συνεχίζεται. Με το Uno Turbo, η Fiat τόλμησε και έφερε το turbo στην καρδιά των οχημάτων και των πελατών της, δημιουργώντας ένα σύμβολο ελευθερίας και απόλαυσης που εξακολουθεί να βρυχάται μετά από τόσα χρόνια.
