Fiat 500 Topolino

Η παρουσίαση του ανανεωμένου Fiat 500 έδωσε την αφορμή για ένα υπέροχο ταξίδι στην ιστορία. Το Lingotto στο Τορίνο επιλέχθηκε να είναι ο τόπος της παγκόσμιας πρεμιέρας του νέου 500 κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για μια συμβολική τοποθεσία, που έχει προσαρμοστεί και εξελιχτεί στη διάρκεια του χρόνου, ενώ παράλληλα παραμένει πιστό στην παράδοσή του, όπως δηλαδή ακριβώς και το σύμβολο 500. Κι ενώ άνοιξε το 1923, το εργοστάσιο της Fiat παραμένει και σήμερα θαυμαστό για τη νεωτερικότητά του και για την κομψή κατακόρυφη ανάπτυξη. Σε μία από τις εισόδους του πάλαι ποτέ εργοστασίου, εκεί που σήμερα υπάρχει το ένα από τα δύο ξενοδοχεία, συνάντησα τον …προπάππου του σημερινού 500.

Το 1936

Οι προσπάθειες για την κατασκευή ενός μικρού αυτοκινήτου είχαν αρχίσει στον κόσμο της βιομηχανίας από το 1915, όμως κανένα εργοστάσιο δεν κατόρθωνε να βρεi την κατάλληλη «συνταγή» για την επιτυχία. Οι ανάγκες του μετακινούμενου στις μεγάλες και πολυάνθρωπες πόλεις κοινού δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν και τα προτεινόμενα από πολλές εταιρείες την δεκαετία του 1920 «cycle –cars» (τροχάμαξες), παρά την πρόσκαιρη αποδοχή τους, δεν χαρακτηρίζονταν ακριβώς ως αυτοκίνητα. Αυτό που έλειπε ήταν η ομοιογένεια: Ισχυρά φρένα, μικρός αλλά δυνατός κινητήρας, χαμηλό κέντρο βάρους, ασφαλής κι ευχάριστη οδήγηση, όμορφη εμφάνιση. Όλα αυτά κατάφερε να τα συνδυάσει η Fiat σε ένα τετράτροχο των 569 κ.εκ., που δοκιμαζόταν εξαντλητικά από το 1933 και παρουσιάστηκε επίσημα το 1936. Το Topolino («ποντικάκι», όπως ονομάστηκε από τη μεγάλη μερίδα του λαού που το αποδέχθηκε με ενθουσιασμό) δημιουργήθηκε στα σχεδιαστήρια της εταιρείας από μια πολύ δημιουργική ομάδα, η οποία είχε επικεφαλής της τον Dante Giacosa. O χαρισματικός Ιταλός σχεδιαστής υπήρξε, για τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, το σημαντικότερο στέλεχος της Fiat αμέσως μετά την «ιστορική ηγεσία» της. Από το 1928, που προσλήφθηκε σε αυτήν, προσανατολίστηκε κυρίως στην κατασκευή μικρών, φθηνών και λειτουργικών οχημάτων. Σε ηλικία 28 ετών του ανετέθη η σχεδίαση του 500, το οποίο πέρασε στην ιστορία με το όνομα Topolino. Απώτερος σκοπός ήταν να κατασκευαστεί το πρώτο μικρών διαστάσεων αυτοκίνητο χωρίς παραχωρήσεις στην άνεση των επιβατών και στην οδική συμπεριφορά. Οι σχεδιαστικές του γραμμές παρέπεμπαν στο «1500» του 1935, ενώ το πλαίσιο έφθανε στην απαιτούμενη για την εποχή ακαμψία όταν στερεώνονταν επάνω του σε πολλά σημεία τα τμήματα του μεταλλικού αμαξώματος. Αυτό που απασχόλησε τον Giacosa πιο πολύ από όλα ήταν οι διαστάσεις του κινητήρα, ώστε να χωρά στον ελάχιστο χώρο που έμενε διαθέσιμος. Με βάση την προηγούμενη αεροπορική του εμπειρία, πήρε την απόφαση να τον «κρεμάσει» με πρόβολο, μπροστά από τη γέφυρα που στηρίζει την ανεξάρτητη μπροστινή ανάρτηση. Τα απρόοπτα ήταν αρκετά, με τα θορυβώδη έδρανα και τη βενζίνη χαμηλών οκτανίων, όμως ο μικρός 4κύλινδρος υδρόψυκτος κινητήρας των 13 ίππων ισχύος ανταποκρίθηκε ιδανικά στο μοντέλο. Το αυτοκίνητο, με χώρο για δύο άτομα και 50 κιλά αποσκευών, μπορούσε να φθάσει σε ανώτατη ταχύτητα μέχρι τα 85 χιλιόμετρα την ώρα.

Με βασική τιμή 8.900 λιρέτες το 1936, το «ποντικάκι» κατόρθωσε να επιζήσει του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και να μείνει στην γραμμή παραγωγής του ιταλικού εργοστασίου μέχρι το 1955, χρονιά που αντικαταστάθηκε από το «600», σε τρεις συνολικά σειρές (Α, Β και C). Η σειρά Α μετά τις πρώτες 46.000 μονάδες παραγωγής δέχθηκε σημαντικές βελτιώσεις στην πίσω ανάρτηση. Η σειρά Β που παρουσιάστηκε στη διεθνή έκθεση της Γενεύης το 1948 είχε βελτιωμένο κινητήρα και ήταν ισχυρότερη κατά τρεις ίππους, ενώ την ίδια χρονιά στο Τορίνο εμφανίστηκε και η stationwagon έκδοση (Giardiniera). To 1949, στην ελβετική πόλη και πάλι, ήρθε η ώρα της σειράς C, με διαφορετική μάσκα που αναδείκνυε τη νέα σχεδιαστική ταυτότητα της εταιρείας, φέροντας και αλλαγές στη διαμόρφωση του πίσω μέρους. Το Τopolino ήταν το πρώτο «best-seller» μοντέλο στην ιστορία της εταιρείας με συνολικά 519.370 μονάδες παραγωγής, ενώ παράλληλα αναδείχθηκε στον καλύτερο πρεσβευτή της νέας εικόνας της στον κόσμο: Προσιτή και λαϊκή, με καλό, φθηνό προϊόν για τις μάζες και σεβασμό στο χαμηλό εισόδημα. Η Fiat με το αυτοκίνητο αυτό μπήκε σε μια νέα εποχή και καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές μικρών μοντέλων πόλης στον κόσμο…